WAT IS ER MIS MET MCDONALD'S?

Dit pamflet vraagt je eens na te denken over wat er achter het gladde, flitsende imago van McDonald's zit. Het bedrijf heeft veel te verbergen. "Bij McDonald's nemen we de tijd voor je" is de slogan. Waarom is de bediening dan zo georganiseerd dat je zo snel mogelijk binnen en ook weer buiten staat? Waarom is het zo moeilijk je te ontspannen in een McDonald's? Waarom heb je al zo snel weer een hongergevoel na het eten van een Big Mac? We staan allemaal onder invloed van de druk van stomme reclamecampagnes, de consumptie-hype en het snelle leven in de grote stad - maar er is niet veel voor nodig om vraagtekens te zetten bij het McDonald's concept, en je te realiseren dat er iets behoorlijk mis is. Hoe meer je ontdekt over McDonald's voedsel, hoe minder aantrekkelijk het wordt, dat maakt dit pamflet duidelijk. De waarheid over hamburgers is genoeg om er je leven lang van af te blijven.

* Wat is het verband tussen McDonald's en hongersnood in de "Derde
Wereld"?

Het is onzin je schuldig te voelen over eten terwijl je stervende Afrikaanse kindertjes op tv ziet. Als je toch geld stuurt naar Een Voor Afrika of iets dergelijks is dat moreel prijzenswaardig maar politiek nutteloos. Het zuivert de regeringen van blaam en je gaat er de konfrontatie met de macht van multinationale ondernemingen niet mee aan.

GELDHONGER

* McDonald's is een voorbeeld van een grote onderneming die investeert in enorme stukken grond in arme landen. Grond die aan hen is verkocht door op geld beluste heersers (vaak militairen) en geprivilegieerde elites. Dat gaat ten koste van kleine boeren die er niet langer voedsel voor hun eigen volk kunnen verbouwen omdat ze ontruimd worden.

De arme landen worden gedwongen steeds meer voedsel te produceren voor export naar de Verenigde Staten. Door de macht van de Amerikaanse dollar kunnen ze anders geen technologie en eindprodukten kopen. Van de 40 armste landen ter wereld, exporteren er 36 voedsel naar de Verenigde Staten - het rijkste land ter wereld.

ECONOMISCH IMPERIALISME

* Sommige 'Derde Wereldlanden', waar de meeste kinderen ondervoed zijn, exporteren hun eigen oogsten zelfs als veevoer. In de 'Eerste Wereld' wordt daarmee vee vetgemest dat eindigt in hamburgers of BigMac's.

Miljoenen hectaren van de beste landbouwgrond in arme landen worden gebruikt voor onze welvaart - voor bijvoorbeeld thee, koffie en tabak - terwijl de mensen daar verhongeren. McDonald's is direct betrokken bij dit economisch imperialisme waardoor de meeste zwarte mensen arm en hongerig blijven, en de meeste blanken vervetten.

GROF MISBRUIK VAN VOEDSEL

In Zuidamerikaanse landen wordt graan aan het vee gevoerd dat het vlees in McDonald's hamburgers produceert. Vee consumeert 10 keer zoveel graan en soja als mensen doen: een calorie vlees vereist tien calorieen graan. 145 miljoen ton graan en soja gebruikt als veevoer, levert slechts 21 miljoen ton bruikbaar vlees en bijprodukten op. Dat betekent een verspilling van 124 miljoen ton per jaar, met een waarde van 20 biljoen Amerikaanse dollars. Met dit bedrag kun je de hele wereldbevolking een jaar lang voeden, kleden en onderbrengen.

IEDERE MINUUT VIJFTIG HECTARE

Elk jaar wordt er een stuk regenwoud ter grootte van Groot- Brittannie gekapt of ontbladerd en verbrand. Wereldwijd zijn een miljard mensen afhankelijk van water afkomstig uit deze wouden die de regen opzuigen en geleidelijk vrijgeven. De rampen in Ethiopie en Soedan zijn zeker voor een deel te wijten aan ongecontroleerde ontbossing. In het Amazone-gebied zijn nu ongeveer 10.000 vlees-boerderijen. De boomloze valleien hebben zwaar te lijden onder de verschrikkelijke regens, enorme erosie is het gevolg en vruchtbare aarde spoelt weg. De naakte aarde, gebakken door de tropische zon, wordt waardeloos voor de landbouw. Geschat wordt dat hierdoor iedere paar uur tenminste een soort planten, dieren of insekten uitsterft.

* Waarom is het fout van McDonald's de regenwouden te vernietigen?

Rond de Equator is een groene ring van onvoorstelbaar mooi tropisch regenwoud, honderdmiljoen jaar onaangeroerd door menselijke ontwikkelingen. De helft van alle levensvormen op aarde komt hier voor, inclusief zo'n 30.000 plantesoorten. Een groot deel van de o zo nodige zuurstofvoorraad van de aarde wordt hier geproduceerd.

VEEVOER EN AFVAL

* Amerikaanse ondernemingen, waaronder McDonald's en Burger King, maken gebruik van dodelijke gifstoffen om enorme gebieden van het regenwoud in Midden Amerika te vernietigen. Om verpakkingsmateriaal voor fastfood te produceren en graasweiden te creeren voor vee dat later als hamburgers en veevoer terug naar de Verenigde Staten wordt gestuurd.

Laat je niet bedonderen als McDonald's zegt gerecycled papier te gebruiken: slechts een klein deel is van recycling afkomstig. De waarheid is dat er 800 vierkante (engelse) mijlen nodig zijn om ze een jaar lang aan papier te helpen. Tonnen van dit papier belandt uiteindelijk op straat, waar het de steden van 'ontwikkelde' landen vervuilt.

KOLONIALE INVASIE

McDonald's en vele andere ondernemingen dragen niet alleen bij aan een enorme ecologische catastrofe. Ze dwingen tevens de inheemse bevolking van het tropisch regenwoud hun voorouderlijke grond te verlaten, waar ze duizenden jaren vreedzaam en zonder hun leefomgeving te beschadigen hebben gewoond. Dit is een typisch voorbeeld van de arrogantie en slechtheid van multinationals in hun eindeloze zucht naar meer en meer winst. Zonder overdrijving kun je zeggen dat iedere een hap uit een Big Mac, het McDonald's imperium helpt deze planeet te vernietigen.

* Wat is er zo ongezond aan McDonald's-voedsel?

De McDonald's 'voedingswijzer' staat vol met -indrukwekkende maar zeer irrelevante- feiten en cijfers om aan te tonen dat aan de lopende band geproduceerde hamburgers, patat en milkshakes een nuttig en voedzaam onderdeel van ons dagelijks eten zijn. Wat ze vergeten te vertellen is dat voedsel met veel vet, suiker, dierlijke produkten en zout en weinig vezels, vitaminen en mineralen - zo ongeveer een gemiddeld McDonald's menu dus - de oorzaak kan zijn van kanker en hartklachten. Dit is geen vergezochte theorie, maar een algemeen aanvaard medisch feit. In Groot-Brittannie alleen al sterven jaarlijks ongeveer 180.000 mensen door hartklachten.

SNEL = ROTZOOI (JUNK)

* Ook al vinden ze het lekker, de meeste mensen onderkennen het feit dat lopende-band-hamburgers en synthetische patat, opgediend in papieren en plastic bakjes, junkfood is.

McDonald's geeft de voorkeur aan de naam 'fastfood'. Dit is niet alleen omdat het zo snel mogelijk gemaakt en opgediend wordt -het moet ook snel gegeten worden. Tekenend voor de rotzooi-kwaliteit van Big Macs is dat mensen echt wedstrijden houden om te zien wie het snelst een Big Mac kan eten.

BOONTJE KOMT OM ZIJN/HAAR LOONTJE

* Kauwen is essentieel voor een goede gezondheid, het stimuleert het vrijkomen van spijssverteringsstoffen die het voedsel afbreken en voedingsstoffen in het bloed laten opnemen.

McDonald's voedsel is zulke slappe zooi, dat het nauwelijks mogelijk is het te kauwen. Zelfs hun eigen cijfers laten zien dat een 'quarter-pounder' voor 48% uit water bestaat. Door dit soort nep-voedsel gaat men zich sneller overeten, en het hoge suiker en sodium gehalte kan een soort van verslaving bij mensen ontwikkelen. Dat betekent meer winst voor McDonald's, maar verstopping, dichtgeslibde aderen en hartaanvallen voor veel klanten.

DE JUISTE CHEMISCHE STOFFEN

De gestreepte personeelskleding van McDonald's, het felle licht, het flitsende plastic decor, de 'Happy Meals' en de muzak, ze maken allemaal deel uit van het bedachte 'gezicht' van kwalitatief slecht voedsel dat tot het laatste detail ontworpen is om er overal in de wereld hetzelfde uit te zien en hetzelfde te ruiken en te smaken. Om deze kunstmatige gelijkheid te bereiken, eist McDonald's van iedere vestiging overal ter wereld dat bijvoorbeeld hun frisse slablaadje, met twaalf verschillende chemicalin wordt behandeld om te zorgen dat het de juiste kleur en de juiste knisperigheid de juiste tijd behoudt. Het zou net zo goed een stuk plastic kunnen zijn.

* Hoe maakt McDonald's opzettelijk misbruik van kinderen?

Bijna alle McDonald's reclame is gericht op kinderen. Hoewel hun 'Ronald McDonald' personage niet zo populair is geworden als hun marktonderzoekers verwacht hadden (waarschijnlijk omdat het totaal niet origineel is), denken duizenden jonge kinderen nu elke keer als ze een clown met oranje haar zien aan hamburgers en patat.

DE MACHT DER GEWOONTE

* Je hoeft geen enkele ouder te vertellen hoe moeilijk het is een kind af te leiden van de wil om een bepaald soort eten of een traktatie te krijgen.

Reclames waarin McDonald's wordt afgeschilderd als een vrolijke circusachtige plaats, waar aan iedereen op iedere tijd van de dag hamburgers en patat uitgedeeld wordt, lokken kinderen in de val. Ze denken dat ze niet 'normaal' zijn als ze er niet ook naar toe gaan. Smaak, noodzaak en - vooral - geld, zijn dingen die niet voorkomen in de 'onschuldige' wereld van Ronald McDonald. Er zijn maar weinig kinderen die de gestandaardiseerde rood/gele voorgevels niet onmiddellijk opmerken in winkelcentra en winkelstraten in het hele land. McDonald's weet precies wat voor druk dit legt op mensen die met kinderen de stad in gaan. Het is moeilijk om niet toe te geven aan deze 'makkelijke' manier om kinderen 'gelukkig' te houden, zelfs als je niet veel geld hebt en junk-food probeert te vermijden.

SPEELGOED VOEDSEL

* Het lijkt wel of McDonald's, om de slechte kwaliteit van hun produkten te compenseren, het consumeren van hun 'meals' als een grappige/gelukkige gebeurtenis probeert te promoten.

Hierdoor wordt de daad van het eten een soort voorstelling, met de 'glamour' van het in een McDonald's zijn (net als in de reclame!) waarbij het voedsel zelf wordt gereduceerd tot een rekwisiet. Er zijn maar weinig kinderen die geinteresseerd zijn in eten. En zelfs al zouden ze dat wel zijn, alle truukjes met papieren hoedjes, slingers en ballonnen verbergen het feit dat ze verleid worden voedsel te eten dat in het gunstigste geval ongezond en in het slechtste geval giftig is. En hun ouders weten dat het zelfs niet eens goedkoop is.

RONALD'S SMERIGE GEHEIMPJE

Als kinderen het gruwelijke verhaal van hoe hamburgers gemaakt worden een keer gehoord hebben, zijn ze heel wat minder happig mee te gaan in de perverse praktijken van Ronald McDonald. Met de juiste aanzet kan de verbeelding van een kind makkelijk van een clown een kwade tovenaar maken (veel kinderen zijn zowiezo al achterdochtig ten opzichte van clowns). Kinderen zijn dol op geheimen, en het geheim van Ronald McDonald is pas echt walgelijk.

* Op welke manier is McDonald's verantwoordelijk voor marteling en moord?

Het menu van McDonald's is gebaseerd op vlees. Ze verkopen elke dag miljoenen hamburgers in 35 landen over de hele wereld. Dit betekent de voortdurende slachting, elke dag weer, van dieren die alleen geboren worden en opgroeien om uiteindelijk een McDonald's produkt te worden. Sommige van deze dieren - vooral kippen en varkens - brengen hun leven door in de geheel kunstmatige omstandigheden van enorme fabrieks-boerderijen, zonder frisse lucht of zonneschijn en zonder bewegingsvrijheid. Hun dood is bloederig en barbaars.

HET VERMOORDEN VAN EEN BIG MAC

* In het slachthuis proberen dieren vaak te ontsnappen. Vee wordt gek als ze zien dat het dier voor hun in de moord-rij wordt geslagen, geelektrokuteerd en opengesneden.

Een recent Brits overheidsrapport bekritiseerde inefficiente slachtmethoden die vaak tot resultaat hadden dat bij dieren de keel werd doorgesneden, terwijl ze nog volledig bij bewustzijn waren. McDonald's is verantwoordelijk voor het doden van een ontelbaar aantal dieren met deze zogenaamd humane methode. We hebben de keuze vlees te eten of niet. De 450 miljoen dieren die, alleen al in Groot-Brittannie, ieder jaar om op te eten gedood worden hebben geen keuze. Er wordt vaak gezegd dat mensen die een abattoir bezocht hebben het eten van vlees gaat tegenstaan. Hoeveel van ons zijn bereid in een slachthuis te gaan werken om de dieren die we eten te doden?

GIFTIG, HOEZO?

Vlees is verantwoordelijk voor 70% van alle gevallen van voedselvergiftiging, met kip en gehakt vlees (zoals in hamburgers gebruikt wordt) als grootste boosdoeners. Als dieren geslacht worden, kan het vlees besmet worden met uitwerpselen en urine wat leidt tot bacteriologische infecties. Om te voorkomen dat dieren ziek worden (wat de boer geld kost) worden de dieren per definitie ingespoten met antibiotica. Dit, samen met groei-stimulerende hormoon-preparaten en resten van pesticiden in hun eten, hoopt zich op in het weefsel van het dier en kan schadelijk zijn voor de gezondheid van mensen die een op vlees gebaseerd menu eten.

* Hoe is het om voor McDonald's te werken?

Er moet wel een ernstig probleem zijn: Hoewel 80% van het McDonald's personeel bestaat uit part-time krachten, is het jaarlijkse personeelsverloop 60% (in de Verenigde Staten 300%). Het is niet ongewoon dat restaurantpersoneel bij McDonald's na vier of vijf weken opstapt. De redenen zijn niet moeilijk te bedenken.

GEEN VAKBONDEN TOEGESTAAN

Arbeidersters in de catering hebben het slecht als je het hebt over loon en arbeidsvoorwaarden. Ze werken 's avonds en in het weekend, ze werken lang achter elkaar in hete, stinkende, lawaaierige ruimten. Het loon is laag en de kans op promotie minimaal. Deze omstandigheden verbeteren met behulp van onderhandelingen via de vakbond is moeilijk: er is geen enkele vakbond speciaal voor dit soort arbeidersters, en de vakbonden vertonen weinig interesse in de problemen van part-timers (meestal vrouwen). Uit een recent onderzoek onder arbeidersters in hamburger-restaurants kwam naar voren dat 80% vond dat ze vakbondshulp nodig hadden omtrent loon en arbeidsvoorwaarden. In de 'keuken' van hamburger-restaurants werken bovendien veel mensen uit etnische minderheidsgroepen die, omdat ze weinig kans hebben om ergens anders werk te vinden, bang zijn om ontslagen te worden. Velen die zich in een vakbond probeerden te organiseren gingen hen voor. Door werknemersters die pro-vakbond zijn te ontslaan, houdt McDonald's de vakbonden buiten de deur. Tot nu toe is dit overal ter wereld gelukt behalve in Zweden en - na een lange strijd -in Dublin.

GETRAIND OM TE ZWETEN

* Het is duidelijk dat alle grote winkelketens en junkfood-reuzen voor hun enorme winsten afhankelijk zijn van het werk van jonge mensen. McDonald's is geen uitzondering: driekwart van de McDonald's-werknemersters is onder de 21.

Door het lopende band systeem verdwijnt iedere vorm van ambachtelijkheid uit het werk: iedereen kan een hamburger grillen en toiletten schoonmaken. Glimlachen naar klanten vereist ook geen speciale opleiding. Er is dus geen noodzaak gekwalificeerd personeel aan te nemen - iedereen die bereid is voor weinig geld te werken komt in aanmerking. Omdat het wettelijk minimumloon in Groot-Brittannie niet bestaat kan McDonald's betalen wat ze wil, waarmee ze het loonniveau in de catering-branche nog verder naar beneden halen. McDonald's zegt dat ze in banen voorziet voor schoolverlatersters en ze ongeacht hun ras of geslacht aannemen. De waarheid is dat McDonald's alleen geinteresseerd is in goedkope arbeidskrachten -wat altijd betekent dat achtergestelde groepen, vooral vrouwen en zwarte mensen, nog meer uitgebuit worden door de industrie dan ze toch al werden.

ALLES MOET KUNNEN

Wat er mis is met McDonald's is ook mis met andere junkfood ketens zoals Wimpy, Kentucky Fried Chicken, Wendy, etc. Allemaal verbergen ze meedogenloze uitbuiting van de natuur, mensen en dieren achter een facade van felgekleurde truuks en 'familie- plezier'. Het voedsel zelf is bijna overal hetzelfde - alleen de verpakking verschilt. De opkomst van deze bedrijven betekent minder keuze, niet meer. Het zijn de meest walgelijke voorbeelden van industrieen die alleen gedreven worden door winst, en die zijn ingesteld op voortdurende uitbreiding. Deze materialistische mentaliteit heeft invloed op alle facetten van ons leven. De enorme conglomeraten die de markt beheersen, laten mensen weinig tot geen ruimte echte keuzes te maken.

Maar er bestaan alternatieven, en die krijgen elke dag meer steun van mensen die de 'big business' verwerpen en inruilen voor zelf- organisatie en samenwerking op kleine schaal. Het doel is niet McDonald's te veranderen in een soort vegetarische organisatie, maar om het hele systeem te veranderen. Iets anders zou nog steeds bedrog zijn.

WAT KUN JE ER AAN DOEN

Ga niet meer bij McDonald's of Wimpy's of wat dan ook eten, en vertel je vrienden en vriendinnen precies waarom je dat niet meer doet. De hoge winsten van deze bedrijven - en dus hun macht om uit te buiten - komen van mensen die gewoon even binnen lopen. Het maakt echt verschil wat ieder individu doet. Waarom zou je wachten tot anderen dit ook inzien?

JOUW INVLOED TELT

* Onderzoek heeft uitgewezen dat een groot deel van de mensen die bij fastfood restaurants eet, dat doet omdat ze er toevallig zijn - niet omdat ze het eten zo lekker vinden of omdat ze honger hebben.

Dit feit geeft aan dat hamburgers onderdeel zijn van een enorm bedrog, een bedrog dat mensen zouden vermijden als ze wisten wat ze moesten doen. Jammer genoeg hebben de meeste mensen de neiging om hun persoonlijke verantwoordelijkheid en hun invloed te bagatelliseren. Dat is fout. Alle veranderingen in de maatschappij beginnen bij individuen die de tijd nemen na te denken over de manier waarop ze leven en zich gaan gedragen naar hun overtuiging. Bewegingen zijn 'alleen maar gewone mensen' die zich bij elkaar aansluiten, een voor een.

MAAK KONTAKT, DEEL JE DENKBEELDEN

Je zult misschien niet altijd even veel over ze horen, maar er zijn veel groepen die campagnes voeren rondom de hier genoemde thema's. Groepen die de strijd in de 'derde wereld' ondersteunen, die vechten voor de rechten van inheemse volkeren, om de regenwouden te beschermen, die tegen het doden van dieren protesteren enzovoort. Waar onderdrukking is, is verzet: mensen organiseren zichzelf, ontlenen moed aan de aktiviteiten van gewone bezorgde mensen uit de hele wereld, leren nieuwe manieren en vinden nieuwe energie om een beter leven te bewerkstelligen. De apathie van anderen is geen reden om niks te doen en te wachten op iemand die je vertelt wat je moet 'doen'. Je hoeft geen speciale talenten te hebben om bij je lokale pressie-groep te gaan. Of start er zelf een op - bestaande groepen geven graag de nodige informatie en advies.

ER IS EEN VERANDERING DIE JE ZULT WAARDEREN: GEEN VLEES MEER!

Stoppen met de hamburger-verslaving is makkelijk. De beste manier om te beginnen is helemaal geen vlees meer eten. Vegetarisme is geen middle-class modegril meer, vorig jaar nam het aantal vegetariers in Groot-Brittannie toe met een derde. De meeste supermarkten hebben nu vegetarische produkten in voorraad, en ook veganisten - die helemaal geen dierlijke produkten gebruiken - krijgen iets meer keus. Om kort te gaan, het "jullie zijn gek" label dat lange tijd op vegetarisme rustte verdwijnt, samen met alle andere mythen over "konijnevoer". Waarom zou je niet eens een veganisties of vegetaries recept proberen, gewoon als experiment om te beginnen? Toen er in een onderzoek naar gevraagd werd, zeiden de meeste vegetariers die vroeger vlees aten dat ze veel gevarieerder eten sinds ze geen vlees meer eten. Een ander onderzoek toonde aan dat mensen die vleesloos eten gezonder waren dan mensen die wel vlees aten.

BEVRIJDING BEGINT IN JE MAAG

Er zijn massa's goedkope, lekkere en gezonde alternatieven voor het eten van vlees: allerlei soorten vers fruit, een enorme hoeveelheid lokale en exotische groenten, bonen, rijst, noten, volkoren voedsel, soja-produkten, enzovoort. Als heel Groot-Brittannie veganisties zou zijn, zou het land zelfvoorzienend zijn terwijl er maar 25% van huidige landbouwgrond gebruikt zou hoeven te worden. Waarom zou je niet samen met je vrienden en vriendinnen je eigen groenten verbouwen? Het plezier van het zelf maken van gezond eten en goede maaltijden delen heeft ook een politieke betekenis: het is een onmisbaar onderdeel van het proces waarin doorsnee-mensen hun eigen leven in de hand nemen om een betere maatschappij te creeren, in plaats van het bepalen van hun toekomst over te laten aan cynische, inhalige bedrijven als McDonald's.

WIE MAAKTEN DIT PAMFLET?

DE LONDON GREENPEACE GROUP bestaat al een aantal jaren als een onafhankelijke groep aktivisten die bij geen enkele politieke partij betrokken zijn. De mensen - niet 'de leden' - die naar de wekelijkse open bijeenkomsten komen hebben met elkaar gemeen dat ze bezorgd zijn over de onderdrukking in het dagelijks leven en de vernietiging van het milieu. Veel oppositie-bewegingen groeien in kracht - ecologische, anti- oorlogs-, dierenbevrijdings- en anarchisties-libertarische bewegingen - en leren voortdurend van elkaar.